بازنمايي از مهاجرت بين‌المللي سرمايه‌هاي انساني

دسته بندي : علوم انسانی » علوم اجتماعی
بازنمايي از مهاجرت بين‌المللي سرمايه‌هاي انساني
بازنمايي از مهاجرت بين‌المللي سرمايه‌هاي انساني
در آخرين سال‌هاي قرن بيستم‎, فرار مغزها‎, کمبود مهارت‌ها و فقدان فرصت‌هاي شغلي مسايل عمده‌اي هستند که سياست‌گذاراني را که با تحقيق و توسعه در دولت‎, دانشگاه و صنعت ارتباط دارند‎, نگران کرده‌اند‎. اگرچه حرکت نيروي کار‎, به‌خصوص در بين نيروي کار بسيار ماهر‎, در عرض مرزهاي سياسي راه حلي را در ارتباط با نگراني‌هاي مذکور به بعضي از دست‌اندرکاران ارايه مي‌دهد‎, اما باعث ايجاد مشکلاتي براي ديگران مي‌شود‎.
در اين مقاله‎, با استفاده از تحقيقات مختلف تجربي ومطالعات زمينه‌اي سعي شده است تا بازنمايي از انواع مختلف حرکت منابع انساني در عرض مرزهاي ملي ارايه شود و در اين باره که گروه‌هاي متنوع افراد بسيار ماهر تحت تاثير چه‌عواملي دفع و جذب مي‌شوند‎, بحث خواهد شد‎. در يک ديدگاه کلي‎, مقررات مهاجرت‎, سيستم ماليات‌بندي‎, امکانات مطالعاتي خارج از کشور‎, کيفيت کار‎, گستردگي ارتباطات‎, توسعه تجارت خارجي و علايم عرضه و تقاضاي بازار نيروي کار در تصميم‌گيري نقل مکان مهاجران بسيار ماهر به کشورهاي خارجي نقش مهمي را ايفا مي‌کنند‎.





مقدمه
فرار مغزها زماني رخ مي‌دهد که جريان خروجي دانشجويان ثابت است و با جريان ورودي مشابهي از ديگر کشورها جايگزين نمي‌شود‎. به نظر مي‌رسد که رقابت براي کارکنان بسيار ماهر شديد و سخت باشد‎. جريان‌هاي سنتي مهاجرت افراد بااستعداد بين کشورها از جنوب به شمال‎, اينک در بعضي موارد معکوس مي‌شود‎. بيشتر کشورهاي واقع در جنوب‎, به‌خصوص در جنوب شرقي آسيا و شرق اروپا‎, از نظر فني پيشرفت کرده‌اند و به ميزان بالايي بر روي اقتصادهاي مبتني بر دانش قرار گرفته‌اند و بنابراين‎, جريان مهاجرت دانشمندان و مهندسان ماهر از آنجاها ممکن است متوقف شود‎. بنابراين‎, حرکت فرار مغزها و جذب مغزها ممکن است در تمام جهات صورت گيرد‎: شمال ‎- شمال‎, شمال‌‎- جنوب‎, جنوب ‎- شمال و جنوب ‎- جنوب‌‎. اين حرکت ممکن است کشورهايي مانند ايالات متحده آمريکا را که به ميزان بالايي به افراد بااستعداد خارجي وابسته‌اند‎, تهديد کند‎. ملت‌ها به طور روز افزوني انتقال تکنولوژي را در درجه اول به‌عنوان پديده‌اي با جهت‌گيري افراد در نظر گرفته و از اين بيم دارند که مزيت رقابتي‌شان را در آنچه به نظر مي‌رسد که يک رقابت جهاني براي مهارت‌هاي ويژه باشد‎, از دست بدهند‎. بنابراين‎, مهاجرت به ميزان بالايي به يک بخش غيرقابل تفکيک سياست‌هاي تکنولوژي ملي تبديل مي‌شود‎. قابل ذکر است که اندازه چنين تاثيري در بين کشورها تفاوت مي‌کند‎. به‌عنوان نمونه‎, در حالي که انگلستان با گسيل‌داشتن‌ودريافت استعدادها فعالانه در حرکت بين‌المللي متخصصان شرکت مي‌کند‎, اما کشورهايي مثل روسيه و اروپاي شرقي از فرار مغزهاعمدتالطمه‌مي‌بينندوخروج‌متخصصان‌ازاين کشورهابه‌پديده‌اي‌کاملاجدي‌تبديل‌شده‌است‌‎.به طور کلي‎, مقوله مهاجرت و حرکت بين‌المللي نيروهاي بسيار ماهر يک موضوع پيچيده و متنوع است و بنابراين‎, نيازمند سياست‌هاي بسيار مناسب و متنوع مي‌باشد‎. هرگروه از متخصصان بسيار ماهر تحت تاثير مجموعه‌اي از شرايط و تسهيلات مختلف جذب و کشيده مي‌شوند‎. بنابراين‎, عوامل مختلف دفع و جذب در ارتباط با فرآيند نقل مکان و حرکت گروه‌هاي مجزاي پرسنل بسيار حرفه‌اي در حوزه سازمان همکاري اقتصادي و توسعه (اروپا)‎, مورد بررسي قرار مي‌گيرند‎.
زهكشي بهترين منابع انساني
اصطلاح فرار مغزها معادل با دو كلمه ي Brain Drain در زبان انگليسي است. Brain به معني مغز، متفكر و مغز متفكر بوده و براي كلمه Drain نيز معاني چندي از جمله خشكاندن، خالي كردن، تحليل بردن و زهكشي كردن آورده شده است. بنابراين همانطور كه عمل زهكشي، به طور طبيعي يا مصنوعي، باعث بيرون رفتن آب هاي اضافي يك منطقه مي شود يا در كشاورزي، آب اضافي از زمين به وسيله زهكشي گرفته مي شود پديده فرار مغزها نيز باعث بيرون رفتن مغزها يا متفكراني از يك سرزمين مي شود، منتهي مغزهايي كه آن سرزمين به وجود آن ها نيازمند است. واژه مغزها شامل همه افراد دانشمند، مخترعين، مبتكرين، تكنسين ها، كارگران ماهر و خلاق، مهندسين، پزشكان، جراحان، متخصصان و ساير افرادي كه از دانش بالايي برخوردار هستند، مي شود. در جريان قرن 19 و تا جنگ جهاني اول ايالات متحده آمريكا مهم ترين كشور مهاجر پذير بود زيرا لزوم بهره برداري از منابع آن سرزمين و ايجاد تاسيسات زير بنايي نظير شبكه راههاي ارتباطي، راه آهن و ... به نيروي انساني زيادي احتياج داشت. بنابراين جمعيت زيادي از كشورهاي آمريكاي جنوبي و مركزي، اروپا و آفريقا به آن سرزمين مهاجرت كردند. بعدها صنعتي شدن آن كشور باعث شد تا در ماهيت مهاجر پذيري آن تغييراتي به وجود آيد و مهاجران ماهر و متخصصي را از كشورهاي اروپايي يا كشورهايي كه به طور ناكافي صنعتي شده بودند پذيرا گردد. ادبيات مربوط به فرار مغزها از زمان پايان جنگ جهاني دوم و به ويژه از دهه 1960 شكل گرفت يعني موقعي كه كشورهاي اروپايي اقدام به بازسازي ويرانه هاي به جا مانده از جنگ كردند و مدتي بعد چرخه صنعت در اين كشورها شروع به كار كرد. اين فرايندها نياز به افراد متخصص و كارآمد داشت.