مختصری بر آزمون های تشریحی

دسته بندي : گوناگون » نمونه سوال
آزمون های تشریحی
آزمون های تشریحی آزمون هایی هستند که پرسش های آن به صورت پرسش های باز پاسخ یا تشریحی است . این گونه آزمون ها برای ارزشیابی برخی از انواع تغییرات رفتاری ارزش خاص دارند . آزمودنی در پاسخ دادن به سؤال ها تا حدی آزادی عمل دارد و شرایط مناسبی برای تشریح عقاید و جنبه ها مختلف فکری او فراهم می آید . این آزمون ها به آزمودنی فرصت می دهند تا اطلاعات را به خاطر بیاورد و به زبان خود و کلمات خود آنچه را که مایل باشد بیان نماید و افکار و عقاید خود را مرتب نماید . علاوه بر این به معلم فرصت میدهد تا آزمودنی را از نظر پیشرفت عقاید ، انشاء ، قدرت درک مطالب و طرز تفکر بررسی و ارزشیابی کند .
در این گونه آزمون ها ، فقط سؤال در اختیار آزمودنی قرار می گیرد و او باید مطابق با نظر و سلیقه شخصی خود به آنها پاسخ دهد . این آزمون ها توانایی یاد آوری را می سنجد . امتیاز بزرگ آزمون های تشریحی این است که آنها برای اندازه گیری سطوح بالای طبقه بندی هدف های آموزشی یعنی کاربرد ، تحلیل ، ترکیب و ارزشیابی مورد استفاده قرار می گیرند . و پاسخ آن معمولا صولانی است و هدفهای خاصی را اندازه می گیرند . سؤال انشایی تنها موجب پاسخ های طولانی یا به اصطلاح کاغذ سیاه کن نمی شوند بلکه امکان اندازه گیری هدفهای آموزشی ،‌ عقاید و افکار آزمودنی را میسر می سازند . که با سایر انواع سؤالهای باز پاسخ قابل اندازه گیری نمی باشند . تهیه سؤالهای انشایی تقریبا آْسان است . همان طور که ذکر شد ،‌ دانش آموز در نوشتن آنها آزادی عمل دارد . از آنجا که دانش آموزان در پاسخگویی به سؤالهای انشایی آزادی عمل بیشتری دارند بنابراین معلم باید سؤالها را با دقت و با وضوح کامل طرح نماید . اگر سؤال انشایی به روشنی طرح نشود ، این خطر وجود خواهد داشت که از جانب دانش آموزان به شیوه ای مختلف و متفاوتی تفسیر شوند . اگر چنین مسأله ای به وجود آید دانستن اینکه سؤال واقعاً چه چیزی را اندازه می گیرد دشوار خواهد شد . با این حال ، نسبی و قراردادی بودن نمره گذاری سؤالات ، محدود بودن تعداد سؤالها ،‌زید بودن زمان لازم برای پاسخگویی و عینی نبودن نمره گذاری ، دخالت قضاوت شخصی مصحح در تصحیح و نمره گذاری سؤالات ، وقت گیر بودن تصحیح اوراق امتحانی و در نظر گرفتن نمونه کوچکی از مطالب تدریس شده و هدفهای آموزشی از معایب عمده آزمونهای تشریحی می باشد . پراکندگی نمرات در این آزمونها اطلاعات مشخصی درباره پایایی یا اعتبار یک آزمون القا نمی کند . استفاده از تعداد زیادی سؤال کوتاه پاسخ دو امتیاز دارد :‌ اولاً ، معلم می تواند محتوای آموزشی زیادی را مورد توجه قرار می دهد . ثانیاً : تصحیح اوراق آ سان می شود . هنگامی که تعداد سؤالها زیاد است ، باید دانش آموزان را از شیوه نمره گذاری پاسخ های آنها ( ضریب هر سؤال ) مطلع کرد و از آنها خواست به همه سؤالها پاسخ بدهند . با توجه به محدود بودن سؤالهای انشایی ، نقش عامل شانس و تصادف احتما لاً بسیار مهم خواهد بود و ممکن است نمره فرد اصولا معرف میزان واقعی دانش او نباشد همچنین بسیار دشوار خواهد بود که بتوان دقت نمره گذاری سؤالهای انشایی را بطور قابل ملاحظه ای افزایش داد . شیوه ای که می تواند درجه اعتبار نمره گذاری آزمونهای انشایی را افزایش دهد این است که الگویی از پاسخ ها تهیه شود . این الگو باید بتواند تفاوت پاسخ صحیح از پاسخ غلط را بطور روشن نشان دهد . شیوه دیگر آن است که کل پاسخ آزمودنی به اجزای کوچک تقسیم شود و برای هر جزء‌ یک نمره جداگانه در نظر گرفته شود .
مدافعان این گونه آزمونها ادعا می کنند که تهیه آزمونهای تشریحی از تهیه آزمونهای عینی آسانتر است ، نسبت به آزمونهای عینی موقعیت های واقعی تری را به آزمون شوندگان عرضه می کنند و توانایی پاسخ دهی یا یاد آوری آزمودنیها را به سؤالها می سنجند نه توانایی انتخاب یا باز شناسی پاسخ ها را . همچنین این آزمونها به دانش آموز امکان حدس زدن نمی دهند و عمل وی نیز تنها تشخیص پاسخ درست نیست . این یک واقعیت است که پاسخ دادن به سؤالهای انشایی بیش از آنکه نیاز به تشخیص و بازشناسی داشته باشد مستلزم